PROJECT

COP Ontwerpkracht op de bestuurlijke tafels

Waarom heeft ontwerpend onderzoek niet altijd de gewenste impact en doorwerking? Wanneer verdwijnt een ontwerpvisie in de la en wanneer wordt deze omarmd door beleidsmakers en bestuurders en verder gebracht richting uitvoering? Deze vragen stonden centraal in de Community of practice, die in het najaar van 2024 en voorjaar van 2025 met elkaar werkte aan antwoorden.

In het proces van ontwerp en ontwerpend onderzoek naar bestuurlijke besluitvorming onderscheiden we drie partijen:

1.        Ontwerpers die betrokken worden bij beleidsvoorbereidende ontwerpverkenningen, maar ook bij uitvoerende trajecten waar toekomstdenken en visieontwikkeling een plek hebben. Deze ontwerpers zijn vaak slecht in staat om de bestuurlijke relevantie en consequenties van het ontwerpend onderzoek goed te duiden.

2.        Planologen, bestuurskundigen en ruimtelijk economen die verantwoordelijk zijn voor het schrijven van omgevingsvisies/-plannen (met inachtneming van de hele trits van wetten en regelgeving) hebben een juridische, ruimtelijk-economische en/of bestuurlijke achtergrond. Het is niet vanzelfsprekend dat zij die vertaalslag van ontwerp naar concreet omgevingsbeleid kunnen maken.

3.        Bestuurders hebben in hun dagelijkse praktijk weinig direct contact met ontwerpers. Hoewel zij ontwerpend onderzoek vaak wel interessant vinden, zijn zij er niet vaak direct bij betrokken.

De centrale onderzoeksvraag die de  Community of practice zich stelde was hoe ontwerp en bestuur beter uitgelijnd kunnen worden. Welke handvatten kunnen we ontwerpers en bestuurders meegeven? Wat kunnen we leren uit onze eigen ervaringen? In een reeks interviews met ontwerpers, ambtelijk opdrachtgevers en bestuurders rondom negen afgeronde ontwerpend onderzoeken, werd gesproken over de valkuilen in de samenwerking tussen deze disciplines, en over voorbeelden die laten zien hoe samenwerking tot meerwaarde leidt.

Deelnemers aan de COP:

  • Frank-Juriën Dam, Florerend landschap en Algemeen Bestuur Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden
  • Karen de Groot, van Paridon x de Groot landschapsarchitecten
  • Karin Peeters, PetersenDaan, stadssocioloog en stedenbouwkundige
  • Lot Locher, One Architecture
  • Mireille Langendijk, Studio Mireille Langendijk en Commissie Ruimtelijke Kwaliteit in noord, oost en midden Gelderland
  • Tako Postma, architect en Stadsbouwmeester Delft
  • Jutta Hinterleitner, Platform Ontwerp NL

Essay  

De COP heeft een afsluitend essay geschreven, gericht aan bestuurders, ambtelijk experts en ontwerpers.

Het essay is op 3 juli 2025 in het kader van de Dag van de Ontwerpkracht gepresenteerd en kan hier worden gedownload.